Onegdaje Osterwy. Spotkania z Tradycją to cykl, mający na celu pielęgnowanie i upamiętnianie polskich zwyczajów i dawnych wiejskich obrzędów. Projekt ten powstał z potrzeby zachowania i promowania tego, co najpiękniejsze w kulturze naszego regionu.
Harmonogram:
17.00 – Otwarcie wydarzenia
17.15 – Prezentacje spektakli Dużej Scenie Teatru im. J. Osterwy w Lublinie
19:30 – Wydarzenia towarzyszące na Foyer teatralnym:
– Poczęstunek jadła z Tarnogrodzkiego Ośrodka Kultury
– Wystawa prac rękodzielników
– Koncert Kapeli Zespołu Pieśni i Tańca „Przemyśl”
– Pokaz tańców ludowych Zespołu Pieśni i Tańca „Przemyśl”
W ramach wydarzenia, na Dużej Scenie Teatru Osterwy zostaną wystawione 3 spektakle:
„Tradycyjne Lubelskie Kolędowanie”
W przedstawieniu bierze udział 25 członków Małej Orkiestry Wieczorowej Szkoły Tradycji oraz 18 osób z Grupy Śpiewaczej Ewy Grochowskiej, tworzących międzypokoleniowy zespół związany z Centralą Tradycji w Centrum Kultury w Lublinie.
Spektakl stanowi rodzaj prezentacji tradycyjnych form kolędowania charakterystycznych dla Lubelszczyzny. Artyści odtwarzają atmosferę oraz praktyki przekazywane w regionie z pokolenia na pokolenie.
Premiera przedstawienia odbyła się podczas wydarzenia „Dobry Potańc” w Centrum Kultury w Lublinie, 16 października.
Reżyseria i prowadzenie: Ewa Grochowska, Anna Różycka, Beata Kostrzewska
Centrala Tradycji została utworzona w 2025 roku przy Centrum Kultury w Lublinie, aby integrować osoby zainteresowane kulturą tradycyjną i ludową w jej różnorodnych przejawach. Mała Orkiestra Wieczorowej Szkoły Tradycji funkcjonuje jako grupa warsztatowa skupiająca dzieci, rodziny oraz młodych adeptów gry na instrumentach, m.in. skrzypcach, basach, bębenkach, barabanach, cymbałach i innych. Od września odbywają się regularne spotkania służące poznawaniu i pogłębianiu wiedzy o kulturze, sztuce i muzyce tradycyjnej. Zajęcia prowadzą Anna Różycka i Beata Kostrzewska.
Grupa Śpiewacza, pod kierunkiem Ewy Grochowskiej, zgłębia techniki tradycyjnego śpiewu ludowego oraz repertuar Pieśni Wschodniej Lubelszczyzny.
„Pamiętna Wigilia”
Inspiracją do stworzenia spektaklu była prawdziwa historia, która miała miejsce w latach 70-tych XX wieku i przydarzyła się reżyserce spektaklu, osiemnastoletniej wówczas dziewczynie. Historia opowiada o rodzinnych przygotowaniach do wigilijnej wieczerzy – codzienne zajęcia, kolędowanie i niespodziewani goście tworzą obraz dawnych zwyczajów i ciepła domowych świąt.
Scenariusz i reżyseria: Teresa Kornik
Obsada: Hania – Irmina Ziętek, Franio – Jerzy Odrzywolski, Babka – Katarzyna Adamek, Jantek – Jan Czok, Felka – Barbara Brodziak, Marysia – Bożena Rój, Jewka – Bogusława Lipiec, Jasiek – Jan Drozdowski, Paluchowa – Hanna Koper, Jagna –Janina Czok, Edek – Edward Brodziak
Zespół „Czeremcha” z Gromady powstał w 1999 roku. W dziedzinie teatru obrzędowego zadebiutował w 2008 roku widowiskiem Wspólnoty GOK „Wszystkie nasze dzienne sprawy”, a w 2019 roku stworzył autorskie przedstawienie „Darcie pierza pannie młodej na wiano”, za które otrzymał wyróżnienie na XVII Regionalnym Przeglądzie Grup Obrzędowych „Wątki Folkloru Ludowego” w Starym Dzikowie oraz nagrodę na 36. Ogólnopolskim Sejmiku Teatrów Wsi Polskiej w Tarnogrodzie. Prestiżowym wyróżnieniem była również prezentacja spektaklu podczas VI Festiwalu Wiejskich Teatrów ZWYKI w Teatrze Polskim w Warszawie.
W 2022 roku zespół „Czeremcha” zaprezentował na 47. Międzywojewódzkim Sejmiku Wiejskich Zespołów Teatralnych w Tarnogrodzie sztukę „Kiszenie kapusty”, za którą w tym samym roku otrzymał II nagrodę na Przeglądzie Grup Obrzędowych w Starym Dzikowie. Kolejne widowisko, „Jak córkę szewca swatali”, zdobyło II nagrodę na 21. Międzywojewódzkim Przeglądzie Grup Obrzędowych „Wątki Folkloru Ludowego 2023” w Starym Dzikowie. Najnowszy spektakl zespołu z 2025 roku nosi tytuł „Pamiętna Wigilia”.
„Herody z Przemyskiego”
„Herody z Przemyskiego” w wykonaniu Zespołu Pieśni i Tańca „Przemyśl” to barwne widowisko muzyczno-teatralne, które w atrakcyjnej formie scenicznej przybliża jedną z najciekawszych tradycji kolędniczych Podkarpacia. Muzyka, stroje i tańce zostały starannie opracowane na podstawie materiałów terenowych oraz konsultacji ze specjalistami.
Scenariusz spektaklu powstał dzięki dokumentacji zgromadzonej przez Piotra Jopa w powiecie przemyskim, gdzie zarejestrowano kilka lokalnych wariantów przedstawień kolędniczych. Na podstawie zapisów z Kaszyc, Wyszatyc, Stubna, Medyki i Huty Brzuskiej opracowano jeden wspólny scenariusz dla Zespołu. Teksty i muzyka są autentyczne, zakorzenione w tradycji regionu i oparte m.in. na publikacji Bartosza Gałązki „Kolędy z przemyskiego”.
Scenariusz i reżyseria: Piotr Jop
Obsada: Piotr Jop – Herod, Józef Pawlus – Marszałek, Maciej Tomczyk – Żołnierz, Józef Wojciechowski, Jakub Jajuga, Maciej Sus, Tomasz Warcholak – Anioł, Katarzyna Grabas – Diabeł, Jowita Derewońko – Śmierć, Wojciech Tomczyk – Żyd, Antoni Ścirko – Dziad, Maria Kolasa – Turoń, Krystyna Mazur – Gospodyni, Ireneusz Skórka – Gospodarz, Magdalena Babiak – córka, Malwina Łaba – córka, Małgorzata Wilgucka, Dorota Popławska, Jolanta Major, Joanna Makuchowska, Anna Kozak, Marek Kozak
Kapela: Jadwiga Data, Beata Wróbel, Roman Oscypanko, Jan Paszkowski, Andrzej Wypor, Paweł Iwan, Maria Matuszewska
Zespół Pieśni i Tańca „Przemyśl”, działający od 1980 roku przy Przemyskim Centrum Kultury i Nauki ZAMEK, od lat promuje polski folklor w kraju i za granicą. Koncertował m.in. we Francji, Niemczech, Irlandii, Finlandii, Wielkiej Brytanii, Włoszech, Austrii, Rosji, Ukrainie, Czechach, Słowacji, na Węgrzech, w Hiszpanii, Turcji, Mołdawii i Rumunii. W 1997 roku wystąpił przed papieżem Janem Pawłem II podczas jego wizyty w Krośnie, a w 2004 roku reprezentował Polskę podczas ceremonii wejścia kraju do Unii Europejskiej w Saarbrücken.
Od 2006 roku funkcjonuje w strukturach PCKiN ZAMEK, obejmując liczne grupy wiekowe: dwie dziecięce, młodzieżową, reprezentacyjną oraz grupę tańca historycznego. W repertuarze zespołu znajdują się tańce narodowe i regionalne oraz widowiska obrzędowe, m.in. „Wesele Rzeszowskie”, „Helenka i Skrzetuski”, a także „Rekrut”, „Wesele przemyskie”, „Herody” i suita tańców przemyskich opracowana dzięki pracy Piotra Jopa.
Zespół jest również pomysłodawcą i wykonawcą plenerowego wydarzenia „Wesele Przemyskie”, organizowanego na rynku w Przemyślu i współtworzonego z licznie zgromadzoną publicznością. W 2025 roku obchodzi 45-lecie działalności.
Organizatorami wydarzenia są Teatr im. Juliusza Osterwy w Lublinie i Tarnogrodzki Ośrodek Kultury.